BADANIA ARCHEOLOGICZNE

• Data: 2009
• Miejscowość: Chrzęsne, woj. mazowieckie, pow. wołomiński, gmina Tłuszcz
• Rodzaj stanowiska: Pałac z 1635 r.

W celu rozszerzenia badań, mających na celu archeologiczne rozpoznanie odkrytych w trakcie nadzoru reliktów architektonicznych, wytyczono 2 wykopy. Jeden z nich - prostokątny wykop długości 10 m i szerokości 2 m znajdował się w odległości 1 m. od ściany pałacu. Dodatkowo, w jego płd.- zach. narożniku, w celu sprawdzenia sposobu budowy fundamentu narożnika pałacu otwarto kwadratowy wykop o wymiarach 1m x 1m. Po odsłonięciu fundamentu okazało się, że jest on zbudowany z cegły gotyckiej i datować go należy na XV/XVI w. Na gotyckim fundamencie spoczywał rząd cegieł, pochodzących z XVII w. lub XVIII w., stanowiących fundament dzisiejszego pałacu. Przy płn. - zach. narożniku pałacu odsłonięto widoczną w trakcie nadzorów prostokątną konstrukcję ceglaną. Po jej odkopaniu, okazało się, że jest to kamienno-ceglana, schodkowa przypora.

Po przedłużeniu wykopu odsłonięto pozostałą część gotyckiego fundamentu. W narożniku płn. - wsch. pałacu, odsłonięto lekko zaokrągloną konstrukcję ceglaną. Mogła to być podstawa wieżyczki/baszty, lub lekko zaokrąglony narożnik stojącego w tym miejscu budynku, starszego niż obecny pałac.

Badania przyniosły dość liczne znaleziska związane z militarną funkcją gmachu Arsenału, takie jak skałki pistoletowe czy ołowiane kule - ich pierwotny kontekst uległ jednak zniszczeniu w czasach najnowszych.

Na podstawie źródeł archiwalnych oraz datowania cegieł (XV/XVI w.), można założyć z dużym prawdopodobieństwem, że odkryty fundament był pozostałością szesnastowiecznego dworu Wojsławskich. Ze wzmianek źródłowych wynika, że właśnie na fundamentach ich dworu, Stefan Dobrogost Grzybowski postawił w 1635 r. dziś istniejący pałac.

Na podstawie odkrytego fragmentu fundamentu, niewiele można powiedzieć o samym dworze. Sądząc jednak po konstrukcji przypory i zaokrąglonego narożnika, dwór był najprawdopodobniej piętrowy, o solidnej, ceglanej konstrukcji.